Overshoot Day in Nederland: inzicht in onze ecologische voetafdruk

Wat is Overshoot Day?

Earth Overshoot Day is de datum waarop de mensheid de hulpbronnen heeft opgebruikt die de aarde in datzelfde jaar kan regenereren. Met andere woorden, het is de dag waarop onze ecologische voetafdruk groter is dan het vermogen van de planeet om zichzelf aan te vullen.

Het wordt berekend door de biocapaciteit van de aarde, de hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen die de aarde in een jaar kan regenereren, te vergelijken met de ecologische voetafdruk van de mensheid, de totale vraag die we stellen aan die hulpbronnen.

In deze blog gaan we in op Overshoot Day in Nederland, onderzoeken we de ecologische voetafdruk van het land, de implicaties van overshoot en wat richtingen van wat kan worden gedaan om dit probleem aan te pakken.

De ecologische voetafdruk van Nederland

Nederland is een dichtbevolkt land met een hoogontwikkelde economie en een hoge levensstandaard. Dit betekent echter ook dat het land een te grote ecologische voetafdruk heeft, namelijk de hoeveelheid land en hulpbronnen die nodig is om de bevolking en economische activiteiten in stand te houden. Volgens gegevens van Global Footprint Network is de ecologische voetafdruk van Nederland groter dan zijn biocapaciteit, wat aangeeft dat het land met een ecologisch tekort opereert.

Een van de belangrijkste oorzaken van de ecologische voetafdruk van Nederland is de hoge koolstofvoetafdruk. Het land heeft een relatief grote energie-intensieve industrie en een aanzienlijk deel van zijn energie komt uit de verbranding van fossiele brandstoffen, wat bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen en klimaatverandering. Bovendien heeft Nederland een hoog consumptieniveau, wat resulteert in een vraag naar hulpbronnen zoals voedsel, water en materialen die de binnenlandse biocapaciteit te boven gaat.

Overshootdag in Nederland

Op basis van berekeningen van Global Footprint Network valt Overshoot Day voor Nederland relatief vroeg in het jaar, namelijk vandaag 12 april. Wat aangeeft dat Nederland de resterende maanden van dit jaar met een ecologisch tekort te maken heeft.

Wereldwijd ligt deze dag dit jaar gemiddeld op 27 juli. Wat je in de afbeelding duidelijk terug ziet is dat de meest welvarende landen vroeg in het jaar al op hun Overshoot Day zitten. Het is niet terecht om met een vingertje te wijzen naar elkaar, want we zijn door de wereldeconomie waar elk land op zijn manier aan deelneemt, allemaal medeverantwoordelijk voor wat deze uitkomst geeft.

De gevolgen van overschrijding

Werken met een ecologisch tekort heeft meerdere gevolgen voor Nederland en de planeet als geheel. Het betekent dat het land haar natuurlijke hulpbronnen sneller uitput dan dat ze op een natuurlijke manier kunnen worden aangevuld. Dit leidt tot overexploitatie van land, water en andere hulpbronnen. Dit leidt weer tot aantasting van het milieu, verlies van biodiversiteit en verstoring van ecosystemen, wat negatieve gevolgen heeft voor het menselijk welzijn en de kwaliteit van leven.

Bovendien draagt overschrijding bij aan de klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen te verhogen, wat de wereldwijde ecologische crisis nog meer verergert. Klimaatverandering heeft verreikende gevolgen voor het milieu. Dit wordt wereldwijd steeds zichtbaarder door meer frequente en extremere weersomstandigheden, uitputting van de grond door intensieve landbouw en zeespiegelstijging.

Overschrijding aanpakken. Wat kunnen we doen?

Om Overshoot Day in Nederland aan te pakken en het ecologische tekort te verminderen, is het essentieel om actie te ondernemen op meerdere niveaus; zowel individueel, maatschappelijk, als ook op beleidsniveau binnen overheden, bedrijven en organisaties.

We kunnen het niet perfect doen en dat hoeft ook niet, maar laat het idee van het perfect moeten doen ons niet verlammen tot niets doen. Wat er onder de streep verbeterd wordt is waar het uiteindelijk om gaat. Een innovatie op een bestaand product kan bijvoorbeeld ook nog steeds vervuilend zijn, maar als de uitkomst is dat het minder vervuilend is, is datóók een stapje.

Enkele voorbeelden van stappen die verschil kunnen maken

Bevorderen van duurzame consumptie en productie: Het stimuleren van verantwoorde consumptie- en productiepatronen, zoals het verminderen van afval, energiebesparing en het kiezen voor duurzaam geproduceerde goederen, kan helpen de ecologische voetafdruk van Nederland te verkleinen.

Overgang naar hernieuwbare energie: Investeren in hernieuwbare energiebronnen zoals wind, zon en geothermie kan helpen de afhankelijkheid van het land van fossiele brandstoffen te verminderen en zijn ecologische voetafdruk te verkleinen, wat bijdraagt aan de strijd tegen klimaatverandering.

Bescherming en herstel van natuurlijke ecosystemen: het behoud en herstel van natuurlijke ecosystemen, zoals bossen, wetlands en mariene habitats, kan helpen de biocapaciteit van Nederland te vergroten door koolstof vast te leggen, water te behouden en de biodiversiteit te ondersteunen.

Wat doen wij?

Wij bij Nederland Opgewekt maken klimaatparken. Klimaatparken combineren opwekking van duurzame energie met ecologische en sociale landschappelijke inrichting zoals waterberging, inheemse beplanting, buurttuinen en Voedselbosbouw. We werken daarnaast vanuit het gedachtegoed van ‘de nieuwe economie’. Namelijk de Weconomy; waarbij we alle aspecten die nodig zijn om maatschappelijk verantwoord te ondernemen in acht nemen. Dit betekent dat we waarde creëren op ecologisch, sociaal en maatschappelijk vlak binnen onze projecten, waarbij we de opbrengsten delen met de gemeenschap. Aansluitend bij de Sustainable Development Goals van de United Nations.

Wat is Weconomy?

Weconomy vs Iconomy

Weconomy is een term die de woorden “wij” en “economie” combineert en verwijst naar een concept die de nadruk legt op samenwerkende, inclusieve en duurzame economische systemen. Het richt zich op het creëren van economische modellen die naast economische waarde minstens zoveel prioriteit geven aan sociaal en ecologisch welzijn. Weconomy probeert sociale en ecologische uitdagingen aan te gaan door middel van collectieve actie, samenwerking en gedeelde voordelen, in plaats van zich uitsluitend te richten op individuele of zakelijke voordelen.